Wandeling langs kerken en kloosters
Schoonhoven heeft in de 14e eeuw op cultureel gebied een bloeiperiode gekend. In het kasteel resideerde graaf Jan van Blois. Zijn hof in Schoonhoven kon lang in eer en heerlijkheid de vergelijking met Den Haag doorstaan. Schoonhoven was toen één van de twee Hollandse vorstenstadjes en het voornaamste literaire centrum in Holland. Schoonhoven kende in die tijd ook een rijk godvruchtig leven. Er werden in die eeuw maar liefst 3 kerken, 5 kloosters, 4 kapellen en een commanderij gebouwd. Hiervan rest alleen nog de vroegere parochie kerk. Welke tijdens de reformatie in de 16e eeuw overging naar het protestantisme. Sporen in de bebouwing en straatnamen herinneren nog aan het bestaan van wat er verder eens was.
In 1590 ging de katholieke kerk in de Nederlanden ondergronds. In Schoonhoven werd in 1662 in de Nes begonnen met de bouw van een katholieke schuilkerk. Bij de bouw hield men er rekening mee dat de baljuw met z’n dienders binnen zou kunnen vallen. Er werden vluchtwegen aangebracht. Op een foto van de Lopikerstraat uit 1890 is in het tweede huis van de hoek het poortje van de vluchtweg zichtbaar. Het huis staat er nog, maar het poortje is er niet meer.
Uit het eerste grote conflict in protestantse kringen ontstond de Remonstrantse Broederschap. In 1632 bouwden zij aan de Korte Weistraat een kerkje. Deze was in het begin van de 19e eeuw zo bouwvallig geworden dat zij moest worden afgebroken. In 1881 werd een nieuwe kerk aan de Kruispoortstraat in gebruik genomen.
Halverwege de 19e eeuw blijkt dat er in Schoonhoven 130 Joodse inwoners zijn op een totale bevolking van rond de 2500. Het is ook in die tijd dat de Synagoge aan de Haven tot stand kwam. Deze synagoge staat er nog. Er is nu het Edelambachtshuis gevestigd. De eigenaar juwelier Rikkoert heeft het gebouw gerestaureerd en op de galerij een tentoonstelling van 350 jaar Schoonhovens zilver ingericht. Ook de joodse begraafplaats uit 18e eeuw bestaat nog.
In de 19e eeuw vonden er een aantal afsplitsingen plaats van de landelijke NH-kerk. Ook in Schoonhoven bouwden de gereformeerden eigen kerken. Hiervan rest nog de kerk van de “Dolerenden” uit 1888 in het Klooster, waarin nu het Artotheater is gevestigd
Tijdens deze wandeling gaan we opzoek naar de sporen van het godsdienstig leven in de middeleeuwen en volgen verder de kerkelijke ontwikkelingen in de stad Schoonhoven.