Zilverwandeling
Schoonhoven staat bekend als de Zilverstad van Nederland. Daarvoor worden drie redenen opgegeven. In Schoonhoven staat de enige school in Nederland waar het vak van Zilversmid wordt onderwezen. In Schoonhoven bevindt zich het Nederlands Zilvermuseum en van oudsher zijn vele goud- en zilversmeden in de stad actief. De oudst bij naam bekende goudsmid: “Willem de goudsmid te Schoonhoven” werkte in 1366 voor het hof van Jan van Blois de toenmalige Heer van Schoonhoven. Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw was omstreeks 40% van de Schoonhovense beroeps bevolking werkzaam als zilversmid. Dat is nu niet meer het geval, maar het huidige Schoonhovense Zilversmidgilde st. Eloy heeft nog wel meer dan 40 leden.
In 1430 verhuurt de stad de bovenverdieping van haar ‘goudsmidstoren’ voor 10 jaar aan Pieter Weijers. De resten van deze toren waar de wortels liggen van de Zilverstad zult in uw wandeling door Schoonhoven zeker te zien krijgen. In 1629 wordt het eerste Goud- en zilversmidgilde van de Stad Schoonhoven gesticht. Dat blijft bestaan tot de tijd van Napoleon. Landelijke wetgeving maakt een einde aan het plaatselijke gilde.
Typerend voor Schoonhoven was het grote aantal werkmeesters dat de huisnijverheid bedreef. Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw was bijna 40 % van de Schoonhovense beroeps bevolking werkzaam als zilver- of goudsmid. Het was ook in die periode dat de zilversmidwoningen en werkplaatsen zijn gebouwd die zo karakteristiek zijn voor Schoonhoven. Hoewel de meeste van deze wekplaatsen in de loop der jaren een andere bestemming hebben gekregen of zijn afgebroken zijn er toch altijd nog ruim zestig over. Enkelen komen voor op de lijst met Rijksmonumenten en negentien werkplaatsen zijn door de gemeente Schoonhoven aangewezen als gemeentelijk monument. De gids zal u op uw wandeling wijzen op de kenmerken waaraan u deze werkplaatsen kunt herkennen. Ook zal de gids u wijzen op de bijzonderheden van de zilversmidwoning waarachter zich een zilversmidwerkplaats bevindt.
In 1862 werd door de Schoonhovense zilversmeden de Nijverheidsvereniging opgericht. Vooral in de 19e eeuw was deze vereniging een machtsfactor in de stad. De leden en bestuursleden bemoeiden zich al dan niet via de Gemeenteraad of anderszins met het tot stand komen van de gemeentelijke gasfabriek, de waterleiding en de elektrificatie. Ook bij de aanleg van de spoorlijn, de bouw van de Havenkazerne, het Gereformeerde Weeshuis en de sluis bij de Lek oefende de Nijverheidsvereniging haar invloed uit. Getuigen daarvan in de vorm van gevelstenen zult u op uw wandeling tegenkomen.